fbpx
Szukaj
Close this search box.

Poziom witaminy B12

Często zdarza mi się przyjmować pacjentów, którzy na własną rękę wykonali wynik witaminy B12 w surowicy i okazało się, że mają znacznie przekroczone normy.

Są przekonani, że ten wysoki poziom oznacza, że otrzymali jej za dużo z pożywieniem. Oczywiście, pacjenci uważają wówczas, że ich organizm jest wspaniale wysycony B12 i że zapasy te mogą wystarczyć na długo.

Czy to prawda?

Przyjrzyjmy się faktom.

Jakie są najlepsze badania sprawdzające niedobór witaminy B12? Niestety, badanie jej poziomu w surowicy krwi nie przynosi odpowiedzi. Ba! Może zmylić pacjenta.

Podwyższony poziom witaminy B12 w surowicy (czyli hypercobalaminemia) jest często spotykanym zjawiskiem, nierzadko towarzyszącym tkankowym niedoborom witaminy B12, a także różnym chorobom wątroby i nerek.

Transport witaminy B12 w krwi i tkankach, jak i jej wychwyt w wątrobie wymaga obecności cząstek transportowych, czyli transkobalamin (TCB) I i III – to one wiążą około 80% krążącej B12. Z kolei transkobalamna II odgrywa kluczową rolę w transporcie wit B12 do wątroby i tkanek. Większość przypadków podwyższonej witaminy B12 w surowicy związana jest z zaburzeniem działania tych białek, nie z prawdziwym jej niedoborem.

Podwyższone poziomy kobalaminy w surowicy są rezultatem 3 mechanizmów patofizjologicznych:

Najbardziej oczywisty to przyjmowanie suplementów B12. W trakcie takiej suplementacji poziom witaminy B12 w osoczu najczęściej jest zawyżony i samoistnie spada w ciągu kilkunastu dni po zaprzestaniu;

drugi, mało poznany wzrost poziomu związany z uwalnianiem z rezerw ustrojowych (np.: uszkodzonych komórek wątrobowych);

trzeci – zaburzenia związane z produkcją Transkobalamin (TCB) (nadmierna produkcja, niedobór produkcji, niedostateczny klirens) lub z syntezą nieprawidłowych transkobalamin, które nie wiążą witaminy B12 prawidłowo.

Ponadto, w większości laboratoriów mierzy się ciągle poziomy cyanokobalaminy, które niekoniecznie odzwierciedlają aktywne metabolity witaminy B.

Kliniczna diagnoza niedoborów witaminy B12 jest trudna. Przez wiele lat uważano, że jedynym pewnym objawem awitaminozy B12 jest anemia megaloblastyczna (anemia, w której czerwone ciałka krwi mają duży rozmiar, ale nie zawierają odpowiedniej ilości hemoglobiny)

Jednak ostatnio zwraca się o wiele baczniejszą uwagę na objawy neurologiczne, które często mogą być jedynym objawem braku kobalaminy w tkankach! Mogą to być tak zwane parestezje nerwowe – czyli np.: dziwne uczucia w kończynach. Mogą to być także objawy mózgowe – zaburzenia pamięci, rozumienia, utrata osłonek mielinowych nerwów – zarówno mózgowych, jak i obwodowych.

Brak związku pomiędzy poziomem witaminy B12 w surowicy, a niedoborem witaminy sprawił, że oznaczanie B12 z krwi straciło na znaczeniu.

Obecnie w celu oceny niedoborów mierzy się kwas metylomalonowy i poziomy homocysteiny, choć ta ostatnia może obniżać się w stanach niedożywienia i także nie jest wiarygodnym parametrem.

Kwas metylomalonowy jest obecnie najskuteczniejszym miernikiem funkcjonalnego niedoboru witaminy B12. Jej brak prowadzi do wzrostu poziomów metylomalonianu w drodze zaburzeń konwersji methylmalonyl coenzyme A do succinyl coenzyme A przez enzym methylmalonyl coenzyme A mutase.

Funkcjonalny niedobór witaminy B12 (wysoki metylomalonian) z podwyższonym jej poziomem w surowicy najczęściej wiąże się z zaburzeniami funkcji komórki wątrobowej, takimi jak zapalenie wątroby, marskość wątroby, niealkoholowe stłuszczenie i zwłóknienie wątroby.

Podwyższone poziomy wit. B12 w surowicy mogą się zdarzać w chorobach nerek i chorobach układu krwiotwórczego.

W sytuacjach, gdy hipercobalaminemii towarzyszy podwyższony metylmalonian w moczu, świadczy ona paradoksalnie o tkankowych niedoborach i należy rozważyć suplementację metylokobalaminą.

Bardzo wysokie poziomy metylomalonianu mogą świadczyć o zaburzeniach mitochondrialnych, związanych z brakiem witaminy B12 lub o zaburzeniach metylacji. W takich wypadkach należy bardzo uważnie podejść do suplementacji – powinny być suplementowane adenozylkobalaminą, hydroksykobalaminą i metylokobalaminą.

Oznaczenia kwasu metylomalonowego w moczu są standardem w badaniach Organix i ONE. Wraz z innymi parametrami pomagają w ocenie zapotrzebowania na witaminę B12 w kontekście parametrów obciążenia wątrobowego i zaburzeń wchłaniania jelitowego.