Alergia z natury jest rodzajem „histerii” układu odpornościowego, czyli odpowiedzi nieadekwatnej do sytuacji, wręcz szkodliwej. Reakcja alergiczna jest przesadną odpowiedzią układu immunologicznego na mały bodziec – trochę tak, jak w przypadku słonia przestraszonego na widok myszy. Jednak mastocyty, choć są w centrum tej reakcji, reagują na wcześniej wydane przez inne elementy układu odpornościowego „polecenia” – czyli wyprodukowane na zapas przez komórki plazmatyczne przeciwciała IgE. Te przeciwciała, przyczepione do błon komórek tucznych działają jak zapalnik miny – natomiast butem, który na minę nadeptuje, wyzwalając całą kaskadę wydarzeń, jest alergen – czyli białko, najczęściej trucizna z jadu owadów, węży, trujących ryb lub alergen pochodzenia pokarmowego, wziewnego, a czasem substancja chemiczna (lek).

Objawy są każdemu dobrze znane – w przypadku alergii wziewnych jest to katar i łzawienie oczu, w przypadku alergii skórnej – świąd, pokrzywka (czyli białe bąble jak po oparzeniu pokrzywą na skórze), w przypadku alergii pokarmowej – ból brzucha, biegunka, często zapalenie błon śluzowych przewodu pokarmowego.

Jedną z groźniejszych form uczulenia jest tak zwany obrzęk Quinckego – czyli – opuchlizna warg, oczu, języka, gardła i krtani – ta ostatnia może powodować śmierć przez uduszenie, na skutek niedrożności dróg oddechowych. Jeśli narażeni jesteśmy na zbyt dużą ilość alergenu, to silna reakcja może wywołać anafilaksję – czyli wstrząs. Jest to rodzaj ciężkiej, nagłej reakcji, która może być przyczyną zgonu z przebiegającej z gwałtownym rozszerzeniem naczyń krwionośnych (jak to mówiono na medycynie – pacjent „wykrwawia się” do własnego rozszerzonego łożyska naczyniowego.

Tragicznym przykładem anafilaksji była śmierć aktorki Ewy Sałackiej na skutek ukąszenia przez osę). Czasem mastocyty, wspólnie z białkami dopełniacza i bazofilami mogą niealergicznie powodować wstrząs anafilaktoidalny, zwany odczynem idiosynkratycznym – bez udziału przeciwciał IgE.