Szkodliwe dodatki do żywności - lista
Według Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady nr 1333/2008 z dnia 16 grudnia 2008 r. w sprawie dodatków do żywności - „Dodatek do żywności" (substancja dodatkowa do żywności) oznacza każdą substancję, która w normalnych warunkach ani nie jest spożywana sama jako żywność, ani nie jest stosowana jako charakterystyczny składnik żywności, bez względu na swoją ewentualną wartość odżywczą, której celowe dodanie, ze względów technologicznych, do żywności w trakcie jej produkcji, przetwarzania, przygotowywania, obróbki, pakowania, przewozu lub przechowywania powoduje, lub można spodziewać się zasadnie, że powoduje, iż substancja ta lub jej produkty pochodne stają się bezpośrednio lub pośrednio składnikiem tej żywności.
Tylko czy wszystkie dodatki E są szkodliwe? A może wszystkie są bezpieczne?
Producenci żywności nie mogą stosować dodatków w dowolny sposób. Przepisy obowiązujące w krajach UE zawierają informacje do jakich produktów, bądź grup produktów można stosować dodatki i w jakich ilościach. Niestety okazuje się, że te dodatki do żywności mogą niekorzystnie wpływać na mikroflorę jelitową.
Słodziki
Sztuczne słodziki to jedne z najczęściej stosowanych dodatków do żywności na świecie. Ze względu na ich niską kaloryczność, niski koszt i większą słodycz niż naturalny cukier, sztuczne słodziki są coraz częściej wprowadzane do żywności i napojów jako substytuty cukru.
W ostatnich latach zaczęto się jednak zastanawiać nad ich wpływem na zdrowie. Okazało się, że spożywanie sztucznych słodzików może zmniejszać różnorodność mikrobiomu jelitowego i zaburzać metabolizm glukozy, powodując nietolerancję glukozy.
Konserwanty
Konserwanty to syntetyczne lub naturalne substancje, które mogą zapobiegać niepożądanym zmianom w żywności spowodowanym utlenianiem, aktywnością enzymów i rozwojem mikroorganizmów. Syntetyczne konserwanty żywności, takie jak siarczyny, benzoesany, sorbiniany i azotyny są szeroko stosowane i ogólnie uważane za bezpieczne do spożycia, ale nadal istnieją pewne wątpliwości i obawy dotyczące skutków zdrowotnych nierozważnego i długotrwałego stosowania syntetycznych konserwantów żywności.
Jeśli chodzi o naturalne konserwanty, stosowanie nizyny zostało zatwierdzone na całym świecie ze względu na jej niską toksyczność i aktywność wobec wielu bakterii Gram-dodatnich, ale jej wpływ na mikroflorę jelitową nie został w pełni zbadany. Dane eksperymentalne dotyczące wrażliwości mikroflory jelitowej człowieka na konserwanty żywności są skąpe, jedynie ograniczone badania dotyczyły wpływu przeciwdrobnoustrojowych konserwantów żywności na mikroorganizmy jelitowe. Konserwanty, takie jak Benzoesan sodu, sorbinian potasu i azotyn sodu, w badaniach doprowadziły do zmniejszenia różnorodności drobnoustrojów jelitowych, zmniejszenia liczby Clostridiales i wzrostu liczby Proteobacteria u myszy.
Barwniki
Dwutlenek tytanu (E171) - TiO2 został użyty jako barwnik w ponad 900 rodzajach żywności. W ostatnich latach badania na zwierzętach wykazały, że nanocząsteczki dwutlenku tytanu mogą wpływać na skład i funkcje mikroflory jelitowej oraz mogą potencjalnie zaostrzać choroby zapalne jelit, co wzbudziło obawy o potencjalne zagrożenia dla zdrowia związane z narażeniem na tytan w diecie. Szkodliwe są również barwniki z grupy Southampton, o których pisaliśmy tutaj.
Regulatory kwasowości
Kwasy organiczne, takie jak kwas jabłkowy, cytrynowy i octowy, są często stosowane jako regulatory kwasowości i wzmacniacze smaku w przemyśle spożywczym. Niskie dawki kwasów organicznych mogą regulować pH i hamować wzrost bakterii chorobotwórczych oraz promować wzrost kwasolubnych symbiontów drobnoustrojów jelitowych, podczas gdy wysokie dawki kwasów organicznych mają właściwości bakteriobójcze i bakteriostatyczne.
| E100–E199 | barwniki |
| E200–E299 | konserwanty |
| E300–E399 | przeciwutleniacze i regulatory kwasowości |
| E400–E499 | emulgatory, środki zagęszczające, spulchniające, żelujące itp. |
| E500–E599 | substancje przeciwzbrylające |
| E600–E699 | wzmacniacze smaku |
| E900–E999 | środki słodzące, nabłyszczające i inne |
| E1000–E1999 | stabilizatory, konserwanty, zagęstniki i inne |
Szkodliwe dodatki - których unikać?
Barwniki
Konserwanty
Przeciwutleniacze
Emulgatory
Wzmacniacze smaku
Słodziki
Źródła:
Cao Y., Liu H., Qin N., Ren X., Zhu B., Xia X.: Impact of food additives on the composition and function of gut microbiota: A review. Trends in Food Science & Technology 2020; 99: 295-310
Frankenfeld, C. L., Sikaroodi, M., Lamb, E., Shoemaker, S., & Gillevet, P. M. (2015). High intensity sweetener consumption and gut microbiome content and predicted gene function in a cross-sectional study of adults in the United States. Annals of Epidemiology, 25(10), 736–742
Palmnas, M. S. A., Cowan, T. A., Bomhof, M. R., Su, J., Reimer, R. A., Vogel, H. J., et al. (2014). Low-dose aspartame consumption differentially affects gut microbiota-host metabolic interactions in the diet-induced obese rat. PloS One, 9(10), e109841.
Suez, J., Korem, T., Zeevi, D., Zilberman-Schapira, G., Thaiss, C. A., Maza, O., et al. (2014). Artificial sweeteners induce glucose intolerance by altering the gut microbiota. Nature, 514(7521), 181–186
Uebanso, T., Ohnishi, A., Kitayama, R., Yoshimoto, A., Nakahashi, M., Shimohata, T., et al. (2017). Effects of low-dose non-caloric sweetener consumption on gut microbiota in mice. Nutrients, 9(6)
Irwin, S. V., Fisher, P., Graham, E., Malek, A., & Robidoux, A. (2017). Sulfites inhibit the growth of four species of beneficial gut bacteria at concentrations regarded as safe for food. PloS One, 12(10), e0186629.
Hrncirova, L., Hudcovic, T., Sukova, E., Machova, V., Trckova, E., Krejsek, J., et al. (2019). Human gut microbes are susceptible to antimicrobial food additives in vitro. Folia Microbiologica, 64(4), 497–508.
Hrncirova, L., Machova, V., Trckova, E., Krejsek, J., & Hrncir, T. (2019). Food preservatives induce Proteobacteria dysbiosis in human-microbiota associated Nod2-deficient mice. Microorganisms, 7(10),
Pinget, G., Tan, J., Janac, B., Kaakoush, N. O., Angelatos, A. S., O'Sullivan, J., et al. (2019). Impact of the food additive titanium dioxide (E171) on gut microbiota-host interaction. Frontiers in Nutrition, 6.
Waller, T., Chen, C., & Walker, S. L. (2017). Food and industrial grade titanium dioxide impacts gut microbiota. Environmental Engineering Science, 34(8), 537–550.