Alergie krzyżowe

Wśród reakcji układu odpornościowego jest wytwarzanie przeciwciał klasy IgE i IgG. Na tej podstawie można odróżnić alergię (IgE zależną) od nietolerancji pokarmowej (IgE niezależną).

Jedną z różnic pomiędzy alergią, a nietolerancją jest fakt, iż alergia to wieloletnia pamięć immunologiczna z objawami natychmiastowymi w kontakcie z alergenem, podczas gdy nietolerancja- okresowa, nabyta (np. podczas porodu) lub z okresami remisji (zatrzymania) z objawami typu opóźnionego- pojawiające się godziny bądź dni po kontakcie z nietolerowanym pokarmem.

Poniżej znajduje się wykres pokazujący, czym różni się nadwrażliwość alergiczna od niealergicznej.

Należy zwrócić uwagę także na alergie wziewne, które objawiają się np. katarem siennym, obrzękiem, zaczerwienieniem i łzawieniem oczu, wysiękiem. Dzieje się tak gdy alergen (pyłki drzew i traw, kurz, sierść) dostaje się do błon śluzowych- bezpośrednio przez dotyk (głaskanie psa, kota itp.), oddech (kurz) ale i spacer na zewnątrz podczas okresu pylenia drzew i traw (kontakt ze śluzówką oka).

Alergie krzyżowe

Najczęściej występujące alergeny krzyżowe

Istnieje również zjawisko nietolerancji krzyżowych. Oznacza, to iż tworzy się powiązanie pomiędzy alergią pokarmową i wziewną.

Proces występowania odpowiedzi na kontakt z alergenem pokarmowym lub wziewnym jest ten sam- organizm rozpoznaje je w takim sam sposób, ponieważ białka stanowiące główny alergen (znajdujące się w produkcie spożywczym lub pyłku drzew/traw mają identyczną budowę strukturalną.

Przykładem jest częste występowanie alergii na pyłki brzozy i jednocześnie na jabłko, kurz i owoce morza (małże, krewetki, skorupiaki), trawy i zioła- ryż.

Diagnostyka alergii i nietolerancji

Aby móc zdiagnozować obecność nadwrażliwości i rozpoznać czy jest alergią (przeciwciała IgE), nietolerancją (przeciwciała IgG), nadwrażliwością niealergiczną (objawy bez reakcji układu immunologicznego, np. nietolerancja histaminy) można wykonać różnego rodzaju testy:

Na nietolerancje pokarmowe IgG (najlepiej metodą mikromacierzy- krew np. włośniczkową z palca, pobraną do badania umieszcza się na tzw. płytce reakcyjnej, która zawiera antygeny pokarmowe, czyli alergeny np. białka zbóż, mleka, jaj itd. Następnie jeśli dany produkt jest nietolerowany, przeciwciała IgG łączą się z antygenem pokarmowym i dzięki odpowiednim enzymom i odczynnikom chemicznym zachodzi reakcja barwna. Reakcja ta mierzona jest przez wysokorozdzielczy skaner optyczny i wynik odczytywany przez specjalne oprogramowanie wskazuje na wielkośc stężenia przeciwciał IgG).
IgE całkowite (czułość i swoistość 70-80%) oznaczane z krwi żylnej.
Jeśli IgE całkowite ma wysokie miano należy sprawdzić na co występuje alergia dzięki wykonaniu badania IgE panel pokarmowego lub testów skórnych (Prick testy), testy natywne (prick by prick- wyższa wartość diagnostyczna dla pokarmów), czyli ukłucie lancetem konkretnego produktu spożywczego podejrzewanego o wpływ alergizujący a następnie ukłucie tym samym lancetem wyznaczonego miejsca na skórze przedramienia lub pleców (najczęściej wybierane miejsce u dzieci).
W kierunku alergii wziewnej – Panel IgE wziewny.
Panel IgE mieszany (zarówno sprawdza alergeny wziewne, jak i pokarmowe).
Poziom histaminy i DAO z krwi żylnej.

W jaki sposób można radzić sobie z występowaniem alergii i/lub nietolerancji?

dieta eliminacyjna wykluczająca produkty nietolerowane/ alergenne, ale z zastosowaniem ich zamienników, aby dieta nie była tylko uboższa o dane produkty, ale była zbilansowana i dopasowana indywidualnie przez dietetyka (do zastosowania przez ustalony okres czasu),
suplementacja zmniejszająca stany zapalne, uzupełniająca niedobory, np. enzym DAO oraz uszczelniająca barierę jelitową,
w przypadku alergii wziewnych należy rozważyć immunoterapię alergenową, zwaną potocznie odczulaniem- metoda długotrwała, ale w większości przypadków skuteczna. Polega na podawaniu szczepionki zawierającej alergeny, na które dana osoba jest uczulona, celem ponownego przyzwyczajenia organizmu do czynników wywołujących objawy alergii.

Procedura odczulania opiera o dwa etapy: leczenie początkowe (podawanie coraz większych dawek szczepionki, aż do wartości stałej) oraz leczenie podtrzymujące (ta sama, stała dawka szczepionki przyjmowana w regularnych odstępach przez 3-5 lat. Czas leczenia różni się w zależności od rodzaju alergenu. Prowadzi to do wyraźnej i trwałej poprawy jakości życia. Dawne metody iniekcji podskórnej zmuszały do podawania szczepionki przez cały rok, jednak, ówcześnie istnieje metoda podjęzykowa- dzięki czemu odczulanie można wprowadzić na 4 miesiące przed okresem pylenia, w jego trakcie i po tym okresie. Jedynie w reakcji alergicznej na roztocza kurzu domowego, które nie są sezonowe, jak pyłki roślin, odczulanie trwa 12 miesięcy. Pierwsza dawka zawsze podawana jest w gabinecie lekarza i wykonywana przez niego. Następne pacjent przyjmuje w warunkach domowych.

Jeśli istnieje alergia wziewna na jakąś substancję, od razu oprócz odczulania należy wdrożyć dietę eliminacyjną, aby całym postępowaniem działać przeciwko alergenom krzyżowym.