Gorączka

Gorączka – jak świat światem zawsze baliśmy się jej, bo oznaczała chorobę. W czasach, gdy służba zdrowia nie była jeszcze tak rozwinięta, nie było aptek, leków na wszystko dostępnych bez recepty gorączka mogła oznaczać zagrożenie życia. W dzisiejszych COVIDowych czasach także jest bardzo niepokojącym sygnałem.

Gorączka to jeden z podstawowych mechanizmów obronnych organizmu w odpowiedzi na atak czynników zakaźnych (bakterii, wirusów, grzybów, pasożytów itp.). Czy zawsze jest powodem do zmartwień? Po pierwsze, o gorączce mówimy dopiero powyżej 38 stopni. Temperatura między 37,1 a 38 to tak zwany stan podgorączkowy.

Prawidłowa temperatura ciała wynosi 36,6°C, ale tylko jeśli mówimy o temperaturze mierzonej pod pachą. Jak wiemy, teraz popularniejszą metodą jest pomiar temperatury pod językiem, dlatego warto wiedzieć, że prawidłowa temperatura ciała mierzona w ten sposób będzie wynosiła 3 kreski więcej, czyli 36,9°C. Pomiar w odbytnicy lub w uchu będzie wyższy o 5 kresek, czyli wynosił będzie 37,1°C.

Powody do niepokoju mamy, jeśli:

Gorączka rośnie powyżej 39°C (u noworodka i niemowlęcia 38°C);
Pacjent ma kłopoty z oddychaniem;
Pojawiają się drgawki gorączkowe;
Pojawiają się plamy na skórze;
Pacjent majaczy, ma omamy, lęki, zaburzenia świadomości;
Widzisz objawy odwodnienia (dziecko płacze bez łez, ma zapadnięte oczodoły);

Gorączka jest bardzo niecharakterystycznym objawem, który powstaje wtedy kiedy organizm myśli, że został zaatakowany. Warto o tym pamiętać, ponieważ gorączka może być objawem reakcji zapalnej, która wystąpiła w organizmie na przykład w przypadku:

Zakażenia przez bakterie czy wirusy;
Reakcji alergicznej;
Reakcji autoimmunizacyjnej, kiedy organizm atakuje własne komórki uznając je za patogenne;
Zapalenia jałowego, które przebiega bez zakażenia, na przykład po zawale mięśnia sercowego, kiedy komórki objęte zawałem giną, ognisko zawału staje się martwe, przez co organizm uznaje je jako obce i wywołuje stan zapalny.

Przebieg gorączki

naczynia krwionośne skóry kurczą się (skóra oddaj mniej ciepła, aby je oszczędzić, staje się blada),
występują dreszcze, czyli drżenie mięśni szkieletowych w celu uwolnienia ciepła,
występuje tak zwana „gęsia skórka”,
brunatna tkanka tłuszczowa jest spalana,
zwiększa się aktywność hormonów tarczycy, co powoduje, że energia jest rozpraszana w organizmie pod postacią ciepła, a nie zużywana do innych procesów.

Stan podgorączkowy występuje również fizjologicznie, w czasie ciąży czy w drugiej fazie cyklu miesiączkowego, jak i w trakcie wysiłku fizycznego czy też pod wpływem emocji, ponieważ układ sympatyczny wtedy działa. Temperatura ciała jest również o kilka kresek wyższa po południu niż rano.

Infekcja, przeziębienie czy też zatrucie pokarmowe mogą przebiegać z krótkotrwałym stanem podgorączkowym bądź gorączką, jako objaw obronny organizmu. Zwykle występują też takie objawy jak angina ropna, zapalenie płuc czy biegunki. W takim przypadku najlepiej udać się do lekarza.

Jeśli gorączka nie przekracza 39°C i nie ma innych objawów, poza bólami mięśni czy głowy, możemy uznać że jest to infekcja wirusowa, dlatego wizyta u lekarza nie jest konieczna, może wystarczyć odpoczynek w łóżku i podanie leków przeciwgorączkowych. Taka gorączka może trwać nawet do tygodnia, ponieważ układ odpornościowy wytwarza w tym czasie przeciwciała. Jednak jeśli gorączka spada tylko po lekach i nawraca, a objawy nie ustępują, należy zgłosić się do lekarza.

Każda, nawet niewysoka gorączka, czyli poniżej 39°C, jeśli utrzymuje się długo i nie ma objawów towarzyszących, może być groźna. Tak samo jak i temperatura ciała powyżej 40°C. Są to przypadki, kiedy trzeba zgłosić się do lekarza.

Do 38 stopni gorączki nie musimy zbijać, możemy jednak napoić pacjenta elektrolitami i środkami napotnymi – naparem z kwiatu lipy. Naturalnym sposobem zbijania gorączki są kąpiele ochładzające (wkładamy pacjenta do wody o temperaturze 37 stopni, następnie stopniowo dolewamy zimnej wody obniżając temperaturę do 34 stopni), a dodatkowo – można stosować okłady z lodu nad duże naczynia tętnicze (szyja, pachwiny) pamiętając jednak, by lodu nie przykładać za długo i nie stosować go bezpośrednio na skórę, ponieważ można spowodować odmrożenia. Dla dorosłych dobra jest Aspiryna, u dzieci nie stosuje się jej, najlepszym lekiem jest ibuprofen.

Najważniejsze jest odpowiednie napojenie pacjenta. Należy podawać wodę osłodzoną (najlepiej glukozą lub miodem, by zapewnić odpowiednie przemiany energetyczne) i napary ziołowe, zwłaszcza lipę. Chory powinien również leżeć w łóżku i odpoczywać, aby organizm mógł poradzić sobie z infekcją.