Jakie niedobory mogą wystąpić w przypadku chorób jelit?
Choroby jelit występują coraz powszechniej w społeczeństwie. Przyczynami występowania chorób jelit są zaburzenia mikroflory jelitowej i układu odpornościowego, nieszczelna śluzówka jelita oraz czynniki o podłożu genetycznym. Na stan odżywienia chorych z chorobami jelit wpływa kilka czynników, należy do nich ilość i jakość spożywanego jedzenia, trawienie, absorpcja składników odżywczych i straty składników pokarmowych. W zależności od umiejscowienia choroby mogą wystąpić inne niedobory.
W chorobach jelita cienkiego, czyli np. w zespole rozrostu bakteryjnego jelita cienkiego występują niedobory kwasu foliowego, witaminy C i B12 oraz ważnych mikroelementów, takich jak żelazo, wapń, potas lub sód. W jelicie cienkim prowadzi to do zaburzeń trawienia oraz wchłaniania pokarmów, szczególnie tłuszczy. Dzieje się tak, ponieważ składniki te są tracone wraz z częstymi biegunkami. Mają na to wpływ również bakterie, które produkują niektóre witaminy, a także ułatwiają wchłanianie innych składników.
W jelicie czczym wchłaniane są witaminy rozpuszczalne w wodzie oraz wapń, żelazo, magnez, selen, cynk i potas.
Jelito kręte odpowiada za wchłanianie witamin rozpuszczalnych w tłuszczach ( A, D, E, K ) oraz witamin rozpuszczalnych w wodzie, takich jak witamina C i witaminy z grupy B oraz składników mineralnych takich jak magnez, potas i sód.
Choroby jelita grubego prowadzą do zaburzenia produkcji SCFA, zaburzenia produkcji witaminy K i zaburzenia produkcji witamin z grupy B. Zaburzenie produkcji krótkołańcuchowych kwasów tłuszczowych (SCFA) prowadzić może do zmniejszenia wchłaniania wapnia, żelaza i magnezu w jelitach. Kwasy odgrywają ważną rolę w utrzymaniu prawidłowej funkcjonalności jelita – poprzez stymulację wzrostu flory saprofitycznej działają hamująco na rozwój bakterii takich jak: Escherichia coli czy Salmonella.
Większe prawdopodobieństwo wystąpienia niedoborów składników mineralnych dotyczy osób z chorobami jelita cienkiego, gdyż w nim wchłaniana jest większość składników z diety. Niedobór wapnia, magnezu, sodu, potasu i cynku spowodowany jest przez zaburzenia wchłaniania, biegunki i wymioty. Niedobór witaminy D zaburza wchłanianie wapnia i fosforu z jelit, a także hamuje ilość wapnia wydalanego z organizmu.
Do prawidłowego przyswojenia witamin rozpuszczalnych w tłuszczach niezbędna jest obecność tłuszczów w diecie. Niedobór tych witamin powodować może spadek odporności, jak i te bardziej specyficzne – pogorszenie stanu skóry, częste skurcze mięśni czy zaburzenia krzepnięcia krwi.
Niedobór witaminy K objawia się najczęściej krwawieniami z błon śluzowych, a niedobory tej witaminy prowadzą do zaburzenia syntezy białek Gla w wątrobie.
Niedobór witaminy B12 spowodowany może być przez resekcję końcowego odcinka jelita krętego i prowadzić może do niedokrwistości megablastycznej. Niedobór ten upośledza również wchłanianie kwasu foliowego, prowadząc tym samym do jego niedoboru.
Jedną z najczęstszych przyczyn niedoborów jest niedostateczne żywienie, spowodowane przede wszystkim przez biegunki i brak apetytu. W okresie zaostrzenia choroby łaknienie obniża się jeszcze bardziej, przez co następuje osłabienie całego organizmu.
Biegunki występują w takich chorobach jak:
- wrzodziejące zapalenie jelita grubego,
- zespół jelita drażliwego,
- celiakia,
- zespół przerostu flory bakteryjnej jelita cienkiego.
Powodują zaburzenia wchłaniania tłuszczów i witamin. W wielu przypadkach powodują również utratę dużej ilości wody i składników mineralnych.
Inną przyczyną występowania niedoborów jest utrata składników odżywczych poprzez uszkodzoną zapalnie błonę śluzową jelita, czego następstwem jest utrata białka, osłabienie organizmu i chudnięcie. W okresie chorób jelita niedobory są częstym skutkiem przy występowaniu chorób jelit.
Niedobory kaloryczne oraz zbyt niskie stężenie witamin i składników mineralnych, spowodowane stanem zapalnym występującym w obrębie jelit należy wyrównać indywidualnie poprzez dietę. Ze względu na upośledzone wchłanianie składników dietę należy uzupełnić w dodatkową suplementację.