fbpx

Moje konto

Szukaj
Close this search box.
Facebook Youtube Instagram

+48 501 756 971

Czym są pestycydy i jak działają?

Pestycydy używane w rolnictwie są substancjami syntetycznymi lub naturalnymi, używanymi do zwalczania organizmów szkodliwych lub niepożądanych, stosowanymi do ochrony roślin uprawnych.

Pestycydy mogą mieć niezwykle korzystny wpływ na zwiększenie produkcji żywności, ograniczają straty w rolnictwie. Jednakże skutki negatywne używania pestycydów kumulują się i wielokrotnie przewyższają pozytywne. Pestycydy mogą być bowiem bardzo niebezpieczne dla organizmu człowieka i innych żywych organizmów, ponieważ są trucizną.

Stały się powszechne po drugiej wojnie światowej i zaczęły być stosowane w celu zwiększenia wydajności produkcji żywności, co było szczególnie potrzebne ze względu na powojenne zniszczenia i pomagało minimalizować ryzyko klęski głodu. Obecnie na świecie stosuje się ok. 3,2 milionów ton pestycydów rocznie.

Brak wiedzy u rolników o zasadach stosowania pestycydów i zmniejszaniu szkodliwych skutków ich stosowania przekłada się na wzrost zatrucia środowiska. Bez odpowiednich uregulowań pestycydy mogą roznosić się daleko poza pierwotny obszar ich zastosowania. Jest to szczególnie powszechne zjawisko w krajach rozwijających się, w których niewłaściwe użycie środków ochrony roślin przyczynia się m.in.: do zatrucia wód gruntowych i powierzchniowych.

Praktycznie niemożliwe jest, by pestycydy wpływały jedynie na uprawę, na której zostały zastosowane.

Sposoby roznoszenia się pestycydów:
  • Wiatr – unosi pestycydy z gruntu i może je przenieść np.: na inne uprawy lub do rzek.
  • Gleba – zanieczyszczają glebę, przez co przenoszą się np.: do organizmów zwierząt żyjących w ziemi lub zanieczyszczają wody gruntowe.
  • Rośliny – wchłaniane są przez inne rośliny niż te, dla ochrony których były przewidziane; mają negatywny wpływ na ich wzrost.
  • Woda – pozostają na powierzchni gruntu i podczas deszczu zatruwają wody powierzchniowe, spływają do strumieni i rzek. Pestycydy rozpuszczone w wodach gruntowych i powierzchniowych dostają się do organizmów zwierząt lub roślin. Kumulacja pestycydów w zbiornikach wodnych może występować na dość wysokim poziomie.
Istnieją maksymalne dopuszczalne poziomy osadów ubocznych z pestycydów dla roślin i dla zwierząt. Jednak rzadko bierze się pod uwagę, że organizmy żywe piją lub pobierają wodę, która zawiera mnóstwo pozostałości po pestycydach lub rozpuszczone związki chemiczne ze środków ochrony roślin. Wpływa to również na ludzi, którzy jedzą ryby, absorbujące w swoim mięsie szkodliwe związki chemiczne. Oczywiście najprostszą drogą spożycia pestycydów dla ludzi jest bezpośrednie picie wody z zanieczyszczonych zbiorników.

Wpływ na zdrowie człowieka

Szacuje się, że na świecie ok. 2,2 mln osób jest narażonych na bezpośrednie ryzyko związane z używaniem pestycydów w rolnictwie i większość tych ludzi znajduje się w krajach rozwijających się.

Pestycydy dostają się do organizmu człowieka poprzez:
  • wdychanie
  • spożycie np.: zanieczyszczonego mięsa lub roślin
  • lub poprzez skórę.

Rolnicy są najbardziej narażeni na ryzyko, w szczególności, gdy nie stosują odzieży ochronnej lub używają uszkodzonego lub przeciekającego sprzętu do oprysków. Pozostałe osoby, w których organizmach dochodzi do kumulacji pestycydów, spożyły je w skażonej nimi żywności.

Pestycydy powodują:

  • bóle głowy
  • niewyraźne widzenie
  • wymioty i bóle brzucha
  • obniżają wydajność układu odpornościowego
  • powodują choroby krwi oraz wątroby
  • depresję
  • astmę
  • uszkodzenie nerwów

Negatywne skutki mogą pojawić się nie bezpośrednio, a dopiero po jakimś czasie po spożyciu lub narażeniu się na ekspozycję na pestycydy. Wiele z powyższych objawów można pomylić z grypą, dlatego często zatrucia pestycydami nie są odpowiednio leczone.

Pestycydy akumulują się wewnątrz organizmów żywych, ponieważ nie są łatwo rozpuszczalne i przenoszą się z organizmu do organizmu, gdy np.; jedno zwierzę pożera drugie, stopniowo uzyskuje coraz większe stężenie, im wyżej w łańcuchu pokarmowym się znajduje.

Zapobieganie lub łagodzenie

Najprostszym sposobem zapobiegania rozprzestrzenianiu się pestycydów rolnych jest edukacja. Gdyby więcej rolników, zwłaszcza w krajach rozwijających się, wiedziało o ryzyku związanym z tymi środkami, byliby bardziej ostrożni w stosowaniu ich. Innym, bardziej rozbudowanym, jest zintegrowana regulacja stosowania środków ochrony roślin w rolnictwie oraz możliwych sposobów zamiennych, takich jak usuwanie chorych części roślin, płodozmian, mogący zakłócić cykl życiowy szkodników oraz biologiczną kontrolę za pomocą zwierząt zjadających szkodniki.

Artykuł oparty na Agricultural Pesticides and Human Health